કળિયુગ

ભાષાત્મક પ્રકાર:

સંજ્ઞા (નામવાચક શબ્દ)

મૂળ અને વ્યાખ્યા:

કલિયુગ એ સંસ્કૃત શબ્દ “કલિ” (कलि) અને “યુગ” (युग) થી બનેલો છે.
અર્થ થાય છે — “કલિનું યુગ” એટલે એક એવો સમયગાળો, જે ધર્મની હાનિ, અધર્મની વૃદ્ધિ, પાપ-દુઃખ, સ્વાર્થીપણું અને મૂલ્યહીનતાથી ભરેલું હોય છે.

ધાર્મિક રીતે, કલિયુગ હિંદુ ધર્મના ચાર યુગોમાંનો છેલ્લો યુગ છે.

ચાર યુગોની શ્રેણી:

હમણાં જે યુગ ચાલી રહ્યો છે તે કલિયુગ છે.

કલિયુગના લક્ષણો:

1. અધર્મ અને પાપનું પ્રભુત્વ

2. માણસ માનવતા અને નૈતિક મૂલ્યો ભૂલી જાય છે

3. માટે સ્વાર્થ, ભ્રષ્ટાચાર, ધોની નકલી ભક્તિ, લાલચ, દુ:ખ વધારે છે

4. લોકો ધર્મની ભાંજવી કરે છે, તપશ્ચર્યાનો અભાવ હોય છે

5. વિશેષ: ઓછું સાધન પણ થાય તો પણ ભક્તિ પ્રાપ્ત થાય શકે છે — ભક્તિમાર્ગ સરળ છે

શાસ્ત્રીય ઉલ્લેખ:

• શ્રીમદ ભગવત પુરાણ: કલિયુગમાં ભક્તિ દ્વારા જ ભગવાન પ્રાપ્ત થાય છે

• વિષ્ણુ પુરાણ: કલિયુગમાં ધર્મના માત્ર એક ચરણ રહે છે — સત્ય, દયા, તપ અને દાનમાંથી

વાક્યપ્રયોગ:

• હમણાં તો સાચો કલિયુગ ચાલી રહ્યો છે!

• કલિયુગમાં ભક્તિ જ સાધન છે ભગવાન સુધી પહોંચવાનું.

• દરેક માણસ પોતાના સ્વાર્થમાં અટવાયેલો છે — આ છે કલિયુગનું લક્ષણ.

• કલિયુગમાં ધર્મ કરતા અધર્મ વધારે છે.

ભાષાંતર:

લોકપ્રિય ઉક્તિઓ:

• “અરે ભાઈ, આ તો કલિયુગ છે!” (જ્યારે ન્યાય ન મળે ત્યારે)

• “કલિયુગ છે, અહીં સત્યથી નહીં, ચતુરાઈથી કામ ચાલે.”

• “કલિયુગમાં ભક્તિ જ રસ્તો છે.”

કાવ્યિક અર્થ અને ભાવ:

કલિયુગ જીવનના એવા તબક્કા તરીકે દર્શાય છે જેમાં પ્રકાશ કરતાં અંધકાર વધુ છે, પણ એક તીવ્ર આશા છે કે શ્રદ્ધા, ભક્તિ અને સદભાવના દ્વારા પણ મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય શકે છે — એ કલિયુગની વિશિષ્ટતા છે.