કાંપવું

ભાષાત્મક પ્રકાર:

અખંડ ક્રિયાવાચક શબ્દ (અકર્મક્રિયાકારક)

મૂળ સ્વરૂપ:

“કાંપ” + “વુ” ⇒ કાંપવું
→ ક્રિયા સ્વરૂપ છે, જે “કંપન થવું” માટે વપરાય છે.

અર્થ (અર્થવ્યાખ્યા):

કાંપવું એ એવો ક્રિયાપ્રક્રિયાત્મક અવસ્થાનો ઉલ્લેખ છે, જેમાં કોઈ વ્યકિત, પ્રાણી કે વસ્તુ ડર, ઠંડ, ભાવના, દુખાવા, તાવ, નબળાઈ, કે તણાવથી શારીરિક રીતે થરથરાવું (shake or tremble) લાગે છે.

અર્થ મુજબ વિવિધ સંદર્ભો:

1. શારીરિક કાંપવું:

• જ્યારે શરીરમાં તાવ હોય, ઠંડ લાગે, થાક હોય કે કોઈ બીમારી હોય ત્યારે સ્વાભાવિક રીતે કાંપવું થાય.
  ઉદાહરણ:
  → ખૂબ ઠંડી હતી એટલે હું કાંપી રહ્યો હતો.
  → તાવમાં તેનું આખું શરીર કાંપતું હતું.

2. માનસિક-ભાવનાત્મક કાંપવું:

• જ્યારે ડર, ચિંતાવશાત, પસ્તાવાથી માનસિક અસર થાય ત્યારે પણ શરીર કાંપે છે.
  ઉદાહરણ:
  → એટલો મોટો અકસ્માત જોઈને હું અંદરથી કાંપી ગયો.
  → અભ્યાસ વગર એક્ઝામમાં બેઠો એટલે હું અંદરથી કાંપતો હતો.

3. આશ્ચર્ય અથવા ઉત્સાહથી કાંપવું:

• જીવનની કોઈ મોટી ઘટના કે લાગણીભીની ક્ષણે માણસ ભાવવિભોર થઈ કાંપી ઊઠે.
  ઉદાહરણ:
  → એના વિદાય સમયે આખું ઘર કાંપી ઊઠ્યું.
  → કવિતા સાંભળીને મારો આત્મા કાંપી ઊઠ્યો.

ભાષાંતર:

સંલગ્ન ક્રિયારૂપો:

ભાષામાં લોકપ્રિય વાક્યો:

1. “એટલી ઠંડી હતી કે તુટેલા કંપાડા સુધી હું કાંપતો રહ્યો.”

2. “ભયભીત થવા પામીને આરોપી કોર્ટમાં કાંપી ઊઠ્યો.”

3. “કોઈનું દુઃખ જોઈને તું અંદરથી કાંપતો નથી શું?”

વ્યાકરણ નોંધ:

• “કાંપવું” એક અકર્મક ક્રિયા છે, કારણ કે તેનો વિધેય સીધો ક્રિયાની સાથે નથી લાગતો (કેવું કાંપવું? ક્યાં કાંપવું? – આવા પ્રશ્નો આવે છે, ‘શું કાંપવું?’ નહીં).

• બહુવાર આ શબ્દ ભાવાત્મક રૂપે પણ વપરાય છે (ડર, ભાવનાઓ, શોક).

પ્રસંગાનુકૂલ ઉક્તિઓ/અભિવ્યક્તિઓ:

• “હું કાંપતો રહ્યો પણ કોઈએ પૃચ્છા ન કરી.”

• “અંદરથી એટલો અશક્ત થયો કે ઊભો રહી શક્યો નહીં – બસ કાંપી રહ્યો હતો.”

• “એ વાત યાદ આવતા જ કાંપી ઊઠું છું.”